جرم دندان مخزنی برای اطلاعات زیستی

به گزارش واحد ژنتیک پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، جرم دندان به پلاک و رسوبی گفته می شود که روی سطح دندان، آهکی شده است. این ماده علاوه بر اجزای معدنی، اجزای آلی مانند پروتئین ها و کربوهیدرات ها نیز درون خود دارد. جرم دندانی از دیرباز به عنوان یکی از عوامل مؤثر در بیماری های پریودنتال در نظر گرفته شده است و با توسعه علم ژنومیک، جرم دندانی، یک مخزن نسبتاً پایدار از مواد جذب شده به طور بالقوه به یک پایگاه داده اطلاعات زیستی تبدیل شده است. با توجه به این مطالعات، اجزای رسوب شده در جرم دندان سرنخ هایی هستند که حالات مختلف حفره دهان یا سایر اندام ها را منعکس می کنند. جای تعجب نیست که در زیر میکروسکوپ، جرم دندان دارای ساختار لایه ای با مواد جذبی، از جمله باکتری های دهان و عوامل بیماری زای بدن انسان باشد. پروتئین ها، ویروس ها، فلزات سنگین سمی، زباله های محیطی و بقایای مواد غذایی، لایه به لایه رسوب می کنند. بنابراین، رسوب جرم دندانی ممکن است اطلاعات مربوط به گذر زمان را نیز آشکار کند.

طبق مطالعات اخیر، جرم دندان می تواند حاوی باکتری های دهان، ویروس ها، پروتئین ها و مولکول های کوچک به طور پیوسته در مدت زمان طولانی باشد. بر همین اساس این محتویات موجود در جرم دندانی می تواند مستقیماً با چندین بیماری سیستمیک مرتبط باشد، که حاکی از روشی جدید برای ردیابی علل بیماری ها است. علاوه بر این، برخی از مطالعات اجزای شیمیایی جدیدی را در جرم دندانی مرتبط با بیماری های سیستمیک یافتند. فلزات سنگین سمی یکی از آنها بود. قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین در دهه های اخیر به دلیل وجود فلزات سنگین در محیط روزمره ما که ممکن است خطر ابتلا به سرطان در اندام های مختلف را افزایش دهد، به یک نگرانی جدی برای سلامت تبدیل شده است. فلزات سنگین سمی، از جمله کادمیوم، آرسنیک، سرب، منگنز و وانادیم، در جرم دندانی شناسایی شدند و در افراد سیگاری به میزان قابل توجهی بالاتر از افراد غیر سیگاری بودند. این مطالعات توصیه می کنند که یک ماده بیولوژیکی تشخیصی غیرتهاجمی برای نظارت بر قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین امکان پذیر است و اطلاعات زیستی موجود در جرم دندان ممکن است ارتباطی بین کادمیوم و عادات بدی که در افزایش خطر سرطان دهان نقش دارند، ایجاد کند. یافته ها نشان داد که جرم دندانی ممکن است یک ذخیره کننده حیاتی اطلاعات باشد و راهی جایگزین برای محققان برای کشف علت پیچیده سرطان دهان فراهم کند. علاوه بر این، پروتئین های جدید مرتبط با بیماری های سیستمیک نیز در جرم دندان یافت شد.

در تحقیقات اتیولوژیک مدرن، جرم دندانی برای تشخیص قابل اعتماد به نظر می رسد. از یک طرف، جرم دندان می تواند کدی برای وضعیت سلامت یا بیماری، به ویژه برای وضعیت دهان و دندان فرد باشد. با استفاده از بازرسی و فناوری تجزیه و تحلیل پیشرفته معاصر مانند متاژنومیکس، متاپروتئومیکس و متابولومیک، ممکن است یک ترکیب میکروبی جامع به دست آید و بنابراین به این معنی است که وضعیت دهانی سالم است. جرم دندان علاوه بر اینکه اشاره ای به وضعیت حفره دهان است، با برخی از بیماری هایی که دور از دهان رخ می دهند، از طریق شناسایی اجزای منحصر به فرد درون آن، از جمله ویروس ها، پروتئین ها و مواد شیمیایی مرتبط است.

از سوی دیگر، بر اساس نقش تایید شده ذخیره اطلاعات در روند تکامل انسان، از جمله تغییرات در رژیم غذایی، اجتماعی یا تغییرات جغرافیایی در جمعیت های کشف شده می توانیم فرض می کنیم که جرم دندانی نیز توانایی ثبت تاریخ را دارد. سایر اطلاعات زیستی تجزیه و تحلیل شده از سنگ های دندانی مانند مواد درشت مولکولی منحصر به فرد، توسعه و کاربرد گسترده ژنومیکس، پروتئومیکس و متابولومیک به ما کمک می کند اطلاعات زیستی پنهان در جرم دندانی را آشکار کنیم. بنابراین، انجام یک ارزیابی از حفظ و اطمینان از نمونه های کافی در یک مطالعه اهمیت حیاتی دارد. و برای محاسبات مدرن برای تشخیص بیماری ها، به مطالعات بیشتری نیاز داریم تا دقت آن را در مقایسه با روش های دیگر پی ببریم.