تشخیص اختلالات روانی با آزمایش خون

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، براساس برآورد سازمان بهداشت جهانی، امروزه ۲۵ درصد از مردم جهان دچار یکی از اختلالات روانی هستند که با این برآورد، در طول دو دهه‌ ی آینده اولویت عمده بهداشتی کشور های جهان، اختلالات روانی خواهد بود.
مطالعات جدید نشان می ‌دهد که برخی اختلالات روانی شامل افسردگی، اسکیزوفرنی و بی ‌اشتهایی عصبی با نشانگر های زیستی که در آزمایش‌ خون اندازه ‌گیری می ‌شود ارتباط دارد. این تحقیق که از داده ‌های ژنتیکی، بیوشیمیایی و روانپزشکی نزدیک به یک میلیون نفر انجام شده درک ما را از عوامل ایجاد کننده بیماری روانی افزایش می ‌دهد و ممکن است به شناسایی درمان های جدید کمک کند.

ذهن سالم در بدن سالم
مردم اغلب سلامت روان را جدا از سلامت جسم خود می دانند. اما شواهد نشان می‌ دهد که بسیاری از مواد بیوشیمیایی درگیر در بیماری‌ هایی مانند دیابت و خودایمنی ‌ها به صورت مستقیم برعملکرد مغز ما تاثیر می ‌گذارند و سبب اختلالات روانی می ‌شود.
دراین زمینه مطالعات زیادی سعی کرده اند با تمرکز بر روی موادی به نام نشانگر های زیستی که به راحتی در خون قابل اندازه گیری هستند، به این موضوع بپردازند.
نشانگر زیستی یا «بیومارکر» به نشانه ‌هایی از بیماری در بدن گفته می ‌شود که اغلب با یک آزمایش خون ساده مشخص می ‌گردند. مانند کلسترول، قند، آنزیم ‌های کبدی، ویتامین‌ ها و.. مطالعه‌ ی نشانگر های زیستی یافت شده در آزمایش‌ های خون نشان ‌دهنده سبک زندگی ما و اثرات دارویی‌ هایی است که مصرف می‌ کنیم.

نقش پیچیده ژنتیک در سلامت روان
بررسی نقش این بیومارکرهای موجود در خون درشرایط سلامت روان کار دشواری است. یکی از راه‌ حل‌ های ارائه شده این است که اثرات ژنتیکی را بررسی کنیم که هم با بیماری‌ های سلامت روان و هم با مواد اندازه‌ گیری ‌شده در خون ارتباط دارند. استفاده از داده‌ های ژنتیکی مفید است، زیرا اکنون داده‌ های میلیون‌ ها نفرموجود است که داوطلبانه در مطالعات مشارکت کرده‌اند.
داده‌ های ژنتیکی به محققان این امکان را داده که بررسی کنند چگونه تعداد زیادی از تغییرات کوچک در توالی دی ‌ان ‌ای با خطر ابتلا به اختلالات روانی مرتبط است. سپس می ‌توان همین گونه‌ ها را به سطوح اندازه‌ گیری شده یک نشانگر زیستی در خون مرتبط کرد. به عنوان نمونه، واریانتی در یک ژن خاص ممکن است خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش دهد و همچنین با کاهش سطح یک ویتامین در خون مرتبط باشد.

بیومارکر های خون چگونه با بیماری روانی مرتبط هستند؟
در مطالعه اخیر، محققان به ‌دنبال بررسی رابطه میان ۹ اختلال سلامت روان و ۵۰ عامل اندازه ‌گیری‌ شده در آزمایش‌های خون معمولی مانند کلسترول، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها و شاخص‌های التهاب بودند.
در نتیجه این مطالعات مشخص شد تغییرات توالی دی ‌ان ‌ای با خطر ابتلا به بیماری روانی مرتبط است. این تغییرات را می ‌توان در سطوح نشانگر های زیستی در آزمایش خون مشاهده کرد. برای مثال، دانشمندان دریافتند میان تعداد گلبول‌ های سفید خون و افسردگی رابطه وجود دارد. به عبارت دیگر، برخی فرآیند ها در بدن ما بر میزان گلبول سفید خون و افسردگی تاثیر می‌ گذارند. این موضوع می‌ تواند نشان دهد که برخی از فرآیند ها درون بدن هم بر افسردگی و هم بر گلبول‌ های سفید خون اثر می‌ گذارند. شناسایی فرایند مشترک می‌ تواند به درک بهتری از عوامل مسبب افسردگی منجر شود و همچنین، برای درمان مورد هدف قرار گیرد.
هرچند هنوز رابطه دقیق میان نشانگرهای زیستی و بیماری ‌های روانی مشخص نیست، اما دانشمندان عقیده دارند یک همبستگی قوی میان این دسته از اختلالات و پارامتر های مطالعه شده در آزمایش خون وجود دارد. در صورت کشف این رابطه ‌ها، روانشناسان قادر خواهند بود تا با دقت بیشتری بیماری‌ های روانی را شناسایی کرده و در درمان آن بکوشند.
اکنون به پژوهش‌های بیشتری نیاز است تا مشخص شود که این فاکتور های خونی چه نقشی در این اختلالات دارند و مشخص شود که آیا می ‌توان آن‌ ها را برای درمان هدف قرار داد یا خیر.