علائم و نشانه ‌های بالینی بیماری رینود

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، بیماری رینود که پدیده رینود یا سندرم رینود نیز نامیده می شود، نوعی اختلال است که رگ های خونی انگشتان دست و پا را تحت تاثیر قرار می دهد. عروق خونی در بینی، لب ها یا لاله گوش نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند.
بیماری رینود شرایطی است که در آن پاسخ طبیعی بدن به سرماخوردگی یا استرس عاطفی اغراق می شود و در نتیجه اسپاسم غیرطبیعی (vasospasms) در رگ های خونی کوچک به نام شریان ایجاد می گردد. این اختلال عمدتاً بر انگشتان دست اثر می گذارد، اما می تواند گوش، بینی، نوک پستان، زانوها یا انگشتان پا را نیز درگیر کند. وازواسپاسم ها گردش خون را کاهش داده و منجر به ناراحتی و تغییر رنگ پوست می شوند.
علائم و نشانه های بالینی
این بیماری اپیزودیک است؛ به این معنی که می آید و می رود (ظاهر می شود و پنهان می شود). به طور معمول یک قسمت از بیماری رینود در معرض سرماخوردگی یا شرایط استرس زا، حدود ۱۵ دقیقه طول می کشد تا پایان پذیرد و شامل ناراحتی خفیفی مانند بی حسی یا احساس “سوزن سوزن شدن” است.
نواحی آسیب دیده معمولاً هنگام قرار گرفتن در معرض سرما و یا هنگامی که استرس عاطفی رخ می دهد، سفید یا آبی به نظر می رسند و در هنگام گرم شدن مجدد یا هنگامی که استرس کاهش می یابد، قرمز می رشوند.
این بیماری زمانی که هیچ اختلال اساسی وجود نداشته باشد تا پاسخ اغراق آمیز عروق خونی را به خود اختصاص دهد به عنوان بیماری رینود اولیه دسته بندی می شود. این اختلال هنگامی که با یک بیماری دیگر همراه باشد، بیماری رینود ثانویه نامیده می شود.
بیماری رینود ثانویه اغلب با اختلالات خود ایمنی همراه است که در صورت نقص سیستم ایمنی بدن و حمله به بافت ها و اندام های خود بدن ایجاد می شود. اختلالات خود ایمنی که با آن عارضه رینود همراه است شامل لوپوس اِریتماتوز سیستمیک، اسکلرودرما، آرتریت روماتوئید و سندرم شوگرن هستند.
بیماری رینود اولیه بسیار شایع تر و معمولاً شدید تر از عارضه& ثانویه است. در موارد شدید، بیماری رینود ثانویه زخم هایی در بند انگشتان یا مرگ بافتی (نکروز) ایجاد می کند. عارضه رینود اولیه اغلب بین سنین ۱۵ تا ۲۵ سالگی آغاز می شود، در حالی که بیماری رینود ثانویه معمولاً پس از سن ۳۰ سالگی شروع می شود.
بعضی از افراد با بیماری رینود بعداً درگیر بیماری دیگری می شوند. صرف نظر از اینکه در ابتدا کدام بیماری رینود (اولیه یا ثانویه) رخ دهد، این موارد به عنوان بیماری رینود ثانویه طبقه بندی می شوند.

علت شناسی
علائم و نشانه های این بیماری مربوط به تنگ شدن بیش از حد (انقباض) رگ های خونی کوچک در پاسخ به سرماخوردگی یا استرس است. تغییر در ژن های دخیل در این فرآیند ممکن است در بروز بیماری نقش داشته باشد، اما ارتباط بین این تغییرات ژن ها و پاسخ غیرطبیعی رگ های خونی که در این اختلال رخ می دهد، هنوز ناشناخته است.
به طور معمول، رگ های خونی در پاسخ به تغییرات دما و استرس، منقبض شده و گسترش می یابند (فرسایش)، فرآیندی به نام پاسخ وازوموتور؛ که طی آن سیستم عصبی و سلول های ماهیچه ای در دیواره رگ های خونی این پاسخ را کنترل می کنند.
هنگام قرار گرفتن در معرض دمای سرد، رگ های خونی در نزدیکی سطح، به نگه داشتن خون گرم در درون بدن، در نزدیکی اندام های حیاتی کمک می کنند. رگ های خونی نیز به عنوان بخشی از پاسخ “ستیز یا گریز” بدن، در هنگام استرس منقبض می شوند و اکسیژن و گرمای حامل خون را برای کارکردهای اساسی بدن حفظ می کنند.
هنگامی که بدن خیلی گرم است، رگ های سطحی گشاد می شوند تا خون بیشتری در نزدیکی پوست جایی که خنک تر است جریان یابد. عارضه رینود با اغراق در این واکنش های وازوموتور نرمال مشخص می شود.
علل بسیاری در ایجاد بیماری رینود ثانویه نقش دارند؛ اینها شامل بیماری خود ایمنی هستند مانند از دست دادن جزئی یا کامل عملکرد غده تیروئید (کم کاری تیروئید)، سرطان خون، مغز استخوان یا اختلال سیستم ایمنی بدن، فرآیند های بیماری زایی که باعث انسداد رگ های خونی می شوند، قرار گرفتن در معرض دارو های خاص یا مواد شیمیایی، سیگار کشیدن؛ آسیب یا تروما؛ حرکات تکراری طولانی مانند تایپ کردن و یا استفاده طولانی مدت از ابزارهای ارتعاش.
این بیماری گاهی در خانواده ها ایجاد می شود، اما الگوی ارثی آن ناشناخته است. مطالعات نشان می دهد که حدود ۳۰ درصد از افراد مبتلا به این اختلال، دارای بستگان درجه یک (والدین، خواهر و برادر یا فرزند) مبتلا به بیماری اولیه رینود هستند.
فراوانی
این بیماری یک بیماری شایع است که در ۳ تا ۵ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان رخ می دهد. این بیماری، در زنان بیشتر از مردان است.
تشخیص
بیماری رینود بر اساس یافته های بالینی و کلینیکی مبتلایان و برخی آزمایش های پاتولوژیکی، قابل تشخیص است.
مسیرهای درمانی
بررسی های تشخیصی ممکن است شامل آزمایش های خون، رادیوگرافی دست ها و پاها و آزمون مواجهه با سرما (قرار دادن دست ها در آب با دمای ۱۵–۱۰ درجه سانتیگراد) باشد و ترک استعمال دخانیات، خودداری از تماس با سرما به هر شکل، استفاده از دستکش هنگام کار در فضای باز یا هنگام کار با اجسام سرد است.
همچنین استفاده از کفش های مناسب و جوراب های پشمی، دوری از موقعیت های استرس زا، در صورت امکان نقل مکان به یک نقطه آب و هوایی گرم برای زندگی، تمرین های بازخورد زیستی جهت یادگیری طرز بالا بردن درجه حرارت پوست و جراحی بر روی اعصاب سمپاتیک عضو درگیر در موارد شدید بیماری ممکن است کمک کننده باشد.
داروهای گشاد کننده عروق به منظور باز کردن شریان های کوچک و بهبود خون رسانی آنها مانند تولازولین، دیلتیازم و فنوکسی بنزامین و داروهای آرام بخش به منظور کاهش استرس ممکن است برای کاهش رنج مبتلایان بیماری رینود مفید باشند.
در زمان ابتلا به این بیماری محدودیتی جهت فعالیت وجود ندارد، مگر در ارتباط با پرهیز از سرما. لازم به ذکر است مبتلایان بیماری رینود، در هنگام شرکت در ورزش های پرتحرک بایستی از سرد شدن بدن خود جلوگیری کنند.