روز جهانی سل

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، هر سال، روز جهانی سل (TB) در23 مهر گرامی داشته می شود تا آگاهی عمومی در مورد پیامد های مخرب بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی سل افزایش یابد و تلاش ها برای پایان دادن به اپیدمی جهانی سل افزایش داده می شود.
روز جهانی سل ۲۰۲۲ با شعار "سرمایه گذاری برای پایان دادن به سل. نجات جانها"
یکی از بیماری های شایع در دنیا بیماری سل نام دارد. بیماری سل از طریق میکروبی که باعث بیماری سل می شود، یعنی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس فرد را مبتلا می کند. سل اکثرموارد ریه ها را گرفتار می سازد ولی می تواند سایر اعضای دیگر بدن را هم مبتلا کند. میکروب ممکن است بصورت نهفته و یا بصورت فعال باشد.
نهفته یعنی میکروب در بدن فرد وجود دارد ولی باعث بیماری نشده است. اگر شما دارای سل نهفته باشید، علایم سل را نخواهید داشت و نمی توانید بیماری را به فرد دیگری منتقل نمایید ولی درصورتیکه آلوده به HIV باشید، ویروس سیستم ایمنی شما را به حدی تضعیف می کند که بدن نمی تواند در مقابل میکروب مقاومت نماید بنابراین میکروب سل شروع به تکثیر و رشد کرده و سل در بدن فرد بیمار فعال می شود.
انسان های بی شماری در طول تاریخ از این بیماری رنج برده و طبیبان زیادی تلاش جدی در کاهش درد های بشری ناشی از سل داشته اند و آنچه که دانش امروز ما را در مورد این بیماری تشکیل می دهد، حاصل تجربه های مستمر دانشمندانی مانند «بقراط»، «جالینوس»، «رازی»، «ابن سینا»، «لائینک»، «کخ» و دیگر عالمان طب است.
سل یک بیماری عفونی واگیر است که عامل آن باسیل سل است، این میکروب به صورت ذرات ریز وارد هوا می شود، این ذرات با سرفه، عطسه، صحبت کردن، خندیدن و یا فریاد زدن، ایجاد و در هوا پخش می شود؛ یک سرفه می تواند سه هزار ذره عفونی را وارد هوا کند؛ انتقال خون، غذا، آب، تماس جنسی و نیش حشرات، بیماری را انتقال نمی دهد.
این بیماری قادر است تمام اعضای بدن را مبتلا کند، اما بیشترین عضو درگیر ریه ها هستند که حدود ۸۰ درصد موارد سل را تشکیل می دهد، سرفه پایدار بیشتر از دو هفته شایع ترین نشانه ای است که در افراد مشکوک به سل باید بررسی شود، خلط و یا خلط خونی، کاهش وزن، ضعف، تب و تعریق شبانه از دیگر نشانه های این بیماری است؛ تشخیص بیماری سل ریوی با انجام آزمایش بر روی نمونه خلط افراد مشکوک انجام می شود، تشخیص سل خارج ریوی با آزمایش بر روی نمونه های گرفته شده از ارگان های درگیر انجام می شود.
بیماری سل قابل درمان است؛ امروزه با دارو های موجود در صورتی که به صورت دقیق مصرف شوند، بهبودی کامل حاصل می شود، به شرط آنکه بیمار& دارو های تجویز شده را در مدت دست کم ۶ ماه به طور کامل استفاده کند و از قطع خود سرانه دارو ها خودداری شود.
خطر انتقال بیماری، دو هفته پس از شروع درمان دارویی از بین می رود؛ درمان ناکامل و ناقص بیماری سل به مراتب بدتر از درمان نکردن بیماران است؛ با درمان ناقص، بیمار تبدیل به فرم مقاوم به درمان می شود که در این صورت طول دوره درمان به ۱۸ ماه تا دو سال می رسد.

آزمایش سل چگونه انجام می شود؟
تست سل به این صورت انجام می شود که مقدار کمی آنتی ژن TB در لایه بالایی پوست زیر بازو قرار می گیرد. اگر پوست فرد واکنش های مانند تورم نشان دهد، متوجه این نکته خواهیم شد که میکروب بیماری سل در بدن فرد نفوذ کرده و تست سل مثبت است.
به محض اینکه متوجه شدید HIV مثبت هستید آزمایش سل بدهید و در صورتی که نتیجه آزمایش مثبت بود (ولی سل فعال نداشتید)؛ احتمال زیاد پزشک برای مدت حداقل 12 ماه جهت جلوگیری ازتبدیل شدن سل نهفته به بیماری سل فعال داروی ایزونیازید برایتان تجویز خواهد کرد.
این مدت به این دلیل طولانی است که میکروب های سل به آهستگی از بین می روند. دارو ها را دقیقاٌ طبق دستور پزشک استفاده کنید.
پزشکان داروی ایزونیازید را برای مادران حامله نیز تجویز خواهد کرد (ولی معمولاً توصیه می شود که بعد از 3 ماهگی شروع به مصرف آغاز شود). چنانچه میکروب سل با داروی ایزونیازید از بین نرفت دکتر داروی دیگری (احتمالاًریفامپین) جهت پیشگیری از سل فعال تجویز خواهد کرد.