رمزگشایی از تغییرات مغز هنگام سردرد های میگرنی

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، برای اولین بار، در یک مطالعه جدید، فضای بزرگ شده اطراف عروقی در مغز افرادی که دچار میگرن می شوند، شناسایی شده است.
طبق گفته ویلسون ژو، کاندیدای دکترای پزشکی در دانشگاه کک کالیفورنیای جنوبی در لس آنجلس درباره مطالعه اخیرشان: در افرادی که از میگرن مزمن (با میانگین بیش از ۱۵ بار میگرن در ماه) و میگرن اپیزودیک بدون هاله (با میانگین بین صفر تا ۱۴ سردرد در ماه) رنج می برند، تغییرات قابل توجهی در فضا های اطراف عروق ناحیه ای مغز افراد به نام مرکز سِمی اوال (بخش مرکزی ماده سفید مغز) رویت شده است. این در حالی است که تا پیش از این، هرگز چنین تغییراتی رویت و گزارش نشده بود.
فضا های اطراف عروقی، فضا هایی در اطراف رگ های خونی مغز هستند که مملو از مایع خاصی هستند. این فضا ها اکثرا در بین بخش غده های قاعده ای و ماده سفید مغز و در امتداد اعصاب شبکه بینایی قرار دارند. فضا های اطراف عروقی تحت تاثیر عوامل متعدی از جمله ناهنجاری ها در سد خونی مغزی و التهاب ها قرار می گیرند. در این بین، بزرگ شدن فضا های اطراف عروقی ممکن است نشانه ای از بیماری زمینه ای عروق کوچک باشند.
دکتر ژو در این باره گفته: فضا های بین عروقی بخشی از سیستم پاکسازی مایع در مغز هستند و بررسی نحوه مشارکت این فضا ها در بروز میگرن، به ما کمک خواهد کرد تا بهتر پیچیدگی های بروز میگرن را درک کنیم.
ژو و همکارانش، به دنبال آن هستند تا ارتباط میان میگرن و بزرگ شدن فضاهای اطراف عروقی را درک کند. این محققان با بهره گیری از MRI T7 با وضوح فوق العاده بالا، به مقایسه ساختاری تغییرات میکروواسکولار (رگ های خونی بسیار ریز) در انواع مختلف میگرن پرداختند. ژو در این رابطه گفت:« این اولین بررسی با استفاده از MRI با وضوح فوق العاده بالاست که در آن به بررسی تغییرات میکرو واسکولار مغز در پی بروز میگرن، به ویژه در فضا های اطراف عروقی پرداخته می شود. از آنجا که MRI T7 قادر است تا تصاویری با وضوح و با کیفیت به مراتب بالاتری نسبت به دیگر دستگاه های MRI از مغز ارائه دهد، می توان از این دستگاه برای تشخیص تغییرات جزئی تر و ریزتری که بعد از بروز میگرن در بافت مغز ایجاد می شود، بهره برد.
شرکت کنندگان در این مطالعه، شامل ۱۰ نفر با میگرن مزمن و ۱۰ نفر با میگرن اپیزودیک بدون هاله و ۵ فرد سالم بودند. تمام این افراد، بین ۲۵ تا ۶۰ سال سن داشتند و افراد مبتلا به اختلالات شناختی آشکار، تومور مغزی، سابقه جراحی جمجمه، موارد منع شده از انجام MRI و مبتلا به بیماری کلاستروفوبیا از این مطالعه کنار گذاشته شدند.
محققان، در جریان این بررسی فضا های بزرگ شده اطراف عروقی را در سنتروم سِمی اوال (بخش مرکزی ماده سفید مغز) و غده های قاعده ای را اندازه گیری کردند. افزایش و شدت ماده سفید مغز (ضایعه ای که در MRI به روشنی مشخص است) با بهره گیری از مقایس Fazekas اندازه گیری شد. خونریزی های میکروبلید مغزی (خونریزی های بسیار ریز در مغز) با خونریزی های میکروبلید در آناتومی بدن با مقیاس رتبه بندی، طبقه بندی شدند. محققان در عین حال داده های بالینی افراد از جمله دوره بیماری و شدت آن، نشانه ها و علائم در هنگام انجام اسکن و وجود هاله و منطقه سردرد فرد را نیز جمع آوری کردند.
تجزیه و تحلیل های آماری حکایت از آن داشت که تعداد فضا های بزرگ شده اطراف عروقی در مرکز سِمی اوال مغز افراد، در بیمارانی که میگرن داشتند، به مراتب بیشتر از افراد سالم بود. به علاوه کمیت فضا های بزرگ شده اطراف عروقی در مرکز سِمی اوال با عمق ماده سفید، از نظر شدت جدی بودن در بیماران میگرنی در ارتباط است.
ژو ادامه داد: ما در تحقیقات درباره میگرن مزمن و میگرن اپیزودیک بدون هاله به این نتیجه رسیدیم که در هر دو دسته افراد مبتلا به این نوع میگرن ها، فضا های اطراف عروقی در مرکز سِمی اوال بزرگتر بودند. اگرچه ما هیچ تغییر قابل توجهی در شدت ضایعات بخش سفید مغز در افراد مبتلا به میگرن و افراد بدون میگرن پیدا نکردیم، ولی این ضایعات بخش سفید مغز به طور قابل توجهی با وجود فضا های بزرگ شده اطراف عروقی مرتبط بودند. این بدان معناست که تغییرات در فضای اطراف عروقی، ممکن است منجر به افزایش ضایعات بیشتری در بخش سفید مغز شوند.
فرضیه این محققان این است که تغییرات قابل توجه در فضا های اطراف عروقی در بیماران مبتلا به میگرن، در مقایسه با افراد سالم، ممکن است نشانه ای از اختلال گلیمفاتیک در مغز آنها باشد. سیستم گلیمفاتیک، در حقیقت نوعی سیستم پاکسازی مواد زاید است که از کانال های اطراف عروقی برای کمک به حذف پروتئین ها و متابولیت های محلول از سیستم عصبی مرکزی بدن بهره می برد.
البته اینکه آیا این تغییرات بر رشد میگرن تاثیرگذار هستند و یا ناشی از بروز میگرن هستند، هنوز مشخص نیست و تحقیقات باید بر روی جامعه آماری بیشتری انجام شده و در عین حال، افراد مورد مطالعه برای مدت طولانی تری مورد ارزیابی و بررسی قرار بگیرند تا بتوان ارتباط میان تغییرات ساختاری و ایجاد و نوع میگرن را بهتر دریافت.
ژو در ادامه گفت: نتیجه تحقیقات ما ممکن است بر تحقیقاتی در ابعاد بزرگتر در آینده تاثیرگذار باشد تا بدین ترتیب بتوان در مورد اینکه چطور تغییرات در رگ های میکروسکوپیک مغز و همچنین نحوه خون رسانی، چطور بر انواع میگرن تاثیرگذار است به نتایجی رسید. در نهایت این می تواند به ما کمک کند تا به راهکار های جدید و مشخصی برای تشخیص و درمان میگرن برسیم.