تشخیص و درمان سنگ کیسه صفرا

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، کیسه صفرا، اندام کوچکی در زیر کبد است که در سمت راست و بالای شکم قرار گرفته است. این کیسه، صفرا را ذخیره می کند. صفرا مایعی سبز-زرد است که به هضم کمک می کند. اغلب سنگ های کیسه صفرا زمانی تشکیل می شوند که کلسترول بسیار زیادی در صفرا وجود دارد.

علت سنگ کیسه صفرا
مطابق انتشارات سلامت هاروارد، 80 درصد از سنگ های کیسه صفرا از کلسترول تشکیل شده اند. 20 درصد باقیمانده، شامل کلسیم و بیلی روبین است.
علت دقیق تشکیل سنگ کیسه صفرا مشخص نیست، اگرچه تئوری های مختلفی وجود دارد.

علائم سنگ کیسه صفرا
سنگ کیسه صفرا می تواند موجب درد در سمت راست و بالای شکم شود.
ممکن است این درد، گاه و بیگاه آغاز شود، خصوصا زمانی که فرد غذاهای پر چرب مانند غذاهای سرخ شده می خورد. معمولا این درد بیش از چند ساعت دوام نمی آورد.
گاهی موارد زیر نیز تجربه می شود:
•حالت تهوع
•استفراغ
•ادرار تیره
•مدفوع رسی رنگ
•درد معده
•آروغ
•اسهال
•سوء هاضمه

سنگ کیسه صفرای بدون علامت
سنگ کیسه صفرا به خودی خود باعث درد نمی شود. بلکه، درد زمانی ایجاد می شود که سنگ کیسه صفرا، حرکت صفرا از کیسه را مسدود می کند.
مطابق دانشکده علوم معده و روده آمریکا، 80 درصد از افراد دچار سنگ کیسه صفرای خاموش هستند. این بدین معنی است که این افراد هیچ گونه درد یا علامتی را تجربه نمی کنند.

تشخیص سنگ کیسه صفرا
پزشک، معاینه ای فیزیکی انجام خواهد داد که شامل معاینه چشم ها و پوست از نظر تغییرات قابل مشاهده در رنگ آن ها است.
هاله زرد رنگ ممکن است نشانه زردی باشد که حاصل فزونی بیلی روبین در بدن است.
گاهی این معاینه شامل استفاده از تست های تشخیصی است که به پزشک در مشاهده داخل بدن کمک می کند، از جمله:
فراصوت: فراصوت، تصاویری ار شکم تهیه می کند. این روش تصویربرداری برای تایید بیماری سنگ کیسه صفرا، ارجح است.
این روش می تواند ناهنجاری های مربوط به التهاب حاد کیسه صفرا را نیز نشان دهد.
سی تی اسکن شکمی: این تست، تصاویری از کبد و ناحیه شکمی تهیه می کند.
اسکن رادیونوکلئید کیسه صفرا: این اسکن مهم، حدود یک ساعت زمان می برد. یک متخصص، ماده ای رادیواکتیو را به درون ورید ها تزریق می کند.
این ماده از طریق خون به سمت کبد و کیسه صفرا حرکت می کند. به این ترتیب، وجود عفونت یا انسداد مجرای صفراوی در اثر وجود سنگ آشکار می شود.
تست خون: گاهی پزشک برای اندازه گیری بیلی روبین خون، تست خون تجویز می کند. این تست ها به تعیین کیفیت فعالیت کبد نیز کمک می کند.
کولانژیوپانکراتوگرافی بازگشتی آندوسکوپیک: این روش از یک دوربین و اشعه ایکس برای مشاهده مشکلات موجود در صفرا و مجاری پانکراس استفاده می کند.

درمان سنگ کیسه صفرا
یک فوق تخصص بیماری های گوارش به تشریح علائم سنگ های صفراوی و راهکارهای درمان آن پرداخت.
با بیان اینکه محتوای صفرا ترکیبی از کلسترول، فسفولیپید و لستین است، گفت: زمانی که تعادل این سه به هم بخورد، شاهد تشکیل سنگ صفرا در کیسه صفرا می شویم.
وی افزود: عمده این سنگ ها از جنس کلسترول است و عمدتا هم در خانم هایی که اضافه وزن دارند مشاهده می شود.
با اشاره به شیوع بالای این معضل گفت: بطور معمول هفت تا هشت درصد افراد سنگ صفرا دارند، اما عمده این افراد نسبت به آن بی اطلاع هستند و این بی اطلاعی از آن جهت است که سنگ صفرا در 85 درصد افراد طی سالهای طولانی بدون علامت باقی می ماند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در خصوص شیوه های دیگر درمان سنگ صفرا گفت: بطور معمول درصورتی که سنگ های صفرا علامت دار شوند جراحی و برداشتن کیسه صفرا راهکار اصلی است، اما در مواردی که سنگ ها بدون علامت هستند نیازی به اقدام درمانی چندانی نیست.
وی افزود: اگر سنگ بدون علامت باشد و ابعاد آن نیز کوچک باشد، در برخی مواقع دارو هایی برای حل کردن آن تجویز می شود، اما امکان برگشت مجدد سنگ‌ ها پس از چند سال و به دنبال قطع دارو وجود دارد.

درمان غیر جراحی
معمولا برای درمان، دیگر از دارو استفاده نمی شود زیرا تکنیک های لاپاروسکوپی و رباتیک، ریسک جراحی را بسیار پایین می آورد.
اگرچه، در صورت عدم امکان انجام جراحی، برای انحلال سنگ ناشی از کلسترول می توان از اورسودیول، 2 تا 4 بار در روز استفاده کرد.
ممکن است از بین بردن سنگ به کمک دارو، چند سال زمان ببرد و گاهی نیز در صورت توقف درمان، دوباره سنگ تشکیل می شود.
سنگ شکنی به کمک امواج شوک، روشی دیگر است. سنگ شکن، دستگاهی است که امواج شوکی را تولید می کند که از بدن انسان عبور می کند. این امواج می توانند سنگ ها را به قطعات کوچکتر تقسیم کنند.