تشخیص و درمان سرطان معده

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، سرطان معده می تواند خود را به روش های مختلف نشان دهد، مانند مشکل در بلع، احساس نفخ پس از غذا خوردن، احساس سیری تنها پس از خوردن مقدار کمی غذا، سوزش سر دل، سوء هاضمه، حالت تهوع، درد معده، کاهش وزن نا خواسته و استفراغ.
هدف از بیماریابی تشخیص زودرس سرطان ها در مراحل ابتدایی (پیش از پیشرفت بیماری) توسط سیستم های بهداشتی ـ درمانی یک کشور، جهت انجام دادن اقدامات درمانی و کاهش میزان از کار افتادگی و مرگ و میر ناشی از بیماری، است.
برای سرطان معده بیماریابی به سه روش انجام می شود که عبارت اند از:
•& & & آزمایش میزان پپسینوژن (Pepsinogen) در خون؛
•& & & رادیوگرافی معده با اشعه ایکس و با کمک مادۀ حاجب(Barium-meal Gastric photofluorography) ؛
•& & & آندوسکوپی معده.
باید توجه داشت که، به کارگیری تمامی این روش ها بیشتر در کشورهایی مانند ژاپن، که میزان سرطان معده در آن ها بالاست، موفقیت آمیز بوده است و اثرپذیری آن ها در ایالات متحده به اثبات نرسیده است. به عبارت دیگر، به کارگیری این روش ها در مقیاس وسیع در ایالات متحده باعث کاهش میزان از کار افتادگی و مرگ و میر ناشی از سرطان معده نشده است.
شیوع بیماری
سرطان معده در فهرست پنجگانه شایعترین سرطان های ایران قرار دارد. این سرطان همچنین کشنده ترین سرطان در ایران است. طبق آمار حاصل از نتایج مطالعات در ایران، سهم سرطان معده از مجموع& کل مرگهای ناشی از سرطان& 16 درصد است.
بر اساس نتایج& «نخستین گزارش ثبت سرطان معده مبتنی بر کل جمعیت ایران» سالانه حدود 10 هزار و 500 مورد جدید سرطان معده در ایران بروز می کند و& از هر 100 هزار& ایرانی، 158 نفر مبتلا به این بیماری می شوند.
& سهم مردان& در سرطان معده& بیش از زنان است؛ به طوری که از هر 10 هزار و 498& & مورد «سرطان معده بروز یافته& سالانه»، 7 هزار و 150 مورد& در مردان و 3 هزار و 348 مورد در زنان رخ داده است.
از کل موارد ثبت شده سرطان معده در سال 1393، 60 هزار و 432 هزار (53.9 درصد) سهم مردان و& 51 هزار و 628 مورد (46.1 درصد) سهم زنان بوده است.
شیوع سرطان معده در دنیا رو به کاهش است اما& در کشورهای در حال توسعه، شیوع سرطان معده، یا ثابت مانده یا در حال افزایش است.
مناطق دارای بیشترین شیوع سرطان معده
شمال غرب، پرخطرترین منطقه ایران در میزان بروز سرطان معده است و پس از آن مناطق& شمال، غرب، شرق، جنوب و مرکز ایران دارای بیشترین تا کمترین میزان بروز سرطان معده هستند. اردبیل، زنجان، خراسان شمالی، آذربایجان شرقی،& آذربایجان غربی و خراسان رضوی را می توان شش منطقه بسیار پرخطر ایران در میزان بروز سرطان معده نام برد.
سن بروز سرطان معده
بروز سرطان معده عمدتا از 50 سال به بالا آغاز می شود و زیر سن 40 سال به ندرت رخ می دهد. سن شیوع و افزایش شیب بیماری، از 60 سال به بالاست سن بروز سرطان معده در ایران 10 سال جوانتر از دنیاست.
تشخیص سرطان معده
تشخیص سرطان معده با گرفتن شرح حال و معاینۀ دقیق بیمار انجام می شود.علائم سرطان معده معمولاً شامل سوءهاضمه، سوزش سردل، دفع بادگلو، احساس نفخ و گاز در شکم، درد شکمی، حالت تهوع، اسهال یا یبوست به همراه از دست دادن شدید وزن، استفراغ خونی یا مدفوع سیاه رنگ (Melena) است.
در مرحلۀ بعد بیشتر پزشکان آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی را انجام می دهند. در این روش، پزشک امکان دیدن فضای داخل مری و معده و قسمت ابتدایی روده باریک را دارد و اگر ضایعه ای به صورت زخم یا التهاب دیده شود، پزشک می تواند از ضایعه نمونه برداری (Biopsy) کند و برای تشخیص به آزمایشگاه آسیب شناسی بفرستد. تشخیص سرطان معده با آندوسکوپی بسیار کارآمد است و تقریباً در تمام کسانی که علائم سرطان معده دارند انجام می شود.
روش دیگر، انجام سونوگرافی داخلی از طریق آندوسکوپی (Endoscopic Ultrasound) است که به پزشک امکان می دهد علاوه بر دیدن داخل معده با دوربین، بافت مخاطی و عضلانی معده را نیز از داخل مورد ارزیابی اولتراسوند قرار دهد.
روش های مختلف تصویربرداری نظیر رادیوگرافی معده با کمک مادۀ حاجب& CT-scan و MRI درصورت لزوم و صلاحدید پزشک می توانند در تشخیص بیماری به کار گرفته شوند.
تصمیم گیری برای درمان بیماری و انتخاب از میان راه های درمان سرطان معده بر اساس میزان پیشرفت بیماری یا به اصطلا «Staging»& آن صورت می گیرد. اگر سرطان معده در مراحل بسیار ابتدایی آن یعنی) Stage 0که ضایعات به لایۀ داخلی مخاطی معده محدود هستند و هنوز به لایه های زیرین گسترش نیافته اند( تشخیص داده شود، تنها نیاز به جراحی است.
بسته به گسترش ضایعات، جراحی ممکن است با روش آندوسکوپی یا جراحی لاپاروسکوپی یا جراحی باز انجام شود و قسمتی از معده یا تمامی آن برداشته شود.
معمولاً غدد لنفاوی اطراف و نزدیک ضایعات سرطانی نیز برداشته می شوند. اگر سرطان به لایه های پایین تر مخاط معده یا عضلات آن گسترش یابد و بیماری وارد Stage I یا مراحل بالاتر شود، معمولاً جراحی به تنهایی کافی نیست و باید پس از برداشتن کل معده و غدد لنفاوی اطراف آن، از درمان های مکمل نظیر شیمی درمانی و پرتودرمانی استفاده کرد